Kitaplar< Geri dönün
KİŞİ- ÇEVRE İLİŞKİLERİNDE ÇAĞDAŞ GELİŞİMLER VE OTURMA EYLEMİ
İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi yayını, 1977, İstanbul
KİŞİ- ÇEVRE İLİŞKİLERİNDE
ÇAĞDAŞ GELİŞİMLER VE OTURMA EYLEMİ
Önder Küçükerman
İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi Yayını: No 54
İçmimarlık ve Endüstri Tasarımı Kürsüsü yayını
Doçentlik Tezi olarak 1970-71 tarihinde hazırlanmıştır
1. Basım: Haziran 1978
Baskı sayısı: 2000
Yayına hazırlanıp basıldığı yer: İ.D.G.S. A. Basımevi
Kapak tasarımı: Turgay Betil
İÇİNDEKİLER
ÖZET
SUMMARY: CONTEMPORARY DEVELOPMENTS IN THE RELATIONSHIP BETWEEN MAN AND HIS ENVIRONMENT, s. 13
GİRİŞ
I. BÖLÜM: GELİŞİMLERİN ZAMAN İÇiNDEKİ YAYILIMI VE ÇAĞDAŞ SORUNLAR
1.1 - Genel, s. 28
1.2 - İnsan gücü ile üretim dönemi, s. 29
1.3 - Makine gücü ile üretim dönemine geçiş, s. 39
1.3.1- Art Nouveau, s. 47
1.3.2 - Thonet, s. 51
1.4 - l9. Yüzyıl'da Amerikanın genel durumu ve fabrika üretimine geçiş, s. 53
1.5 - 20. Yüzyıl'da Avrupa'nın durumu, s. 62
1.5.1 - Werkbund, s. 63
1.5.2 - De Stijl, s. 65
1.5.3 - Bauhaus ve sonrası, s. 69
1.6 - Çağdaş Gelişimleri Yönlendiren Etkenler, s. 79
1.6.1 - Toplumsal sorunlar, s. 79
1.6.2 - Kişinin ve çevresinin değişen kavramlar, s. 83
1.7 - Çağdaş gelişimleri olanaklı kılan etkenler, s. 89
1.7.1 - Tasarımlama açısından gelişimler, s. 92
17.2 - Malzeme açısından gelişimler, s. 101
I.7.3 - Yapım açısından gelişimler, s. 107
2. BÖLÜM: ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
2.1 - Çözüm önerileri ile ilgili ön açıklama, s. 130
2.2 - Oturma ögesinin gelişimi, s. 131
2.3 - Oturma ögesi-çevre ilişkilerinin gelişimi, s. 1.47
2.4 - Çevrenin bir bütün olarak kurııluşu, s. 165
SONUÇ
YARARLANILAN KAYNAKLAR
DİZİN
--------------------------------------------------------------------------------
KİŞİ- ÇEVRE İLİŞKİLERİNDE ÇAĞDAŞ GELİŞİMLER VE OTURMA EYLEMİ
(Özet)
Bu çalışmada, 'değişen çevre-kişi ilişkileri ve oturma eylemi' konusu, çeşitli açılardan araştırılmıştır.
'Kişi-çevre ilişkileri', kişinin yaşamını sürdürdüğü çeşitli ortamları belirler. Bu ortamlar genel olarak üç temel grupta toplanabilirler: İşyeri, konut ve toplumsal ilişkileri içeren ortamlar. İşyeri, 'belirli bir gerilim içinde güç kullanma çevresi', konut ise 'dinlenme çevresi' dir. Bütün bu çevrelerin kişilerce algılanabilmesi için bazı tamamlayıcılar gerekir. Bunlar arasında en büyük önemi 'oturma eylemi ögeleri' kapsar ve bu konunun zaman içindeki yayılımı süresince en belirgin ögelerden biri olarak görülür.
İçinde bulunduğumuz yıllarda yaşama çevresi ve buna bağlı olarak oturma eylemi belirli bazı gelişimler içindedir. Konunun zaman içindeki yayılımına kıyasla bugün aldığı genel doğrultular ve bu doğrultulara ilişkin çözüm önerilerinden bir kesit olarak ele alınan bu çalışma GİRİŞ, BİRİNCİ BÖLÜM - İKİNCİ BÖLÜM, SONUÇ sürekliliği içinde kurulmuştur.
GİRİŞ
Girişte, konunun özellikleri ve tanımı saptanmış, çalışma ve araştırma alanları belirlenmiştir. 'Yaşama çevresi', 'Yaşama çevresi içinde değişik eylemler', bu eylemlerin arasında oturmanın etkinliği', 'oturma eyleminin değişik çevreler içindeki çözümleri' kavramları açılmıştır.
Ayrıca, 'genel tanımlamalar' başlığı altında, kişinin sorunları, toplumun sorunları, 2O. Yüzyıl'ın değişen toplum yapısının genel sorunları ortaya atılarak, kısaca konunun eleştirilmesine olanak sağlayacak biçimde incelenmiştir.
Girişin sonunda, bütün bu açıklamalara dayanarak 'çevrenin kurulması'' kavramından 'çevrenin kurulmaşını olanaklı kılan öğelerin kuruluş ilkelerine' ulaşılmış ve sonuç, bir çizelge ile belirlenmiştir.
BİRİNCİ BÖLÜM
Gelişimlerin zaman içindeki yayılımı ve çağdaş sorunlar başlığı altında, ilkel insandan günümüze kadar geçen süre 'üretimi olanaklı kılan güç kaynakları' açısından üç temel bölüme ayrılmıştır:
. Kas gücü, doğal güçler (insan, hayvan vb…)
. Makine gücü
. Fabrika gücü
Bu üç dönem, belirli özellikler taşırlar. Bu bölümde, her üç dönem bu temel ilkelerin ışığı altında değerlendirilmiş ve bu türlü üretimlerin, 'yaşama çevresine ve eylemlere etkileri' saptanmıştır. Sırasıyla, ilkel dönemden l9. Yüzyıl'ın başlarına kadar geçen dönemde genellikle insan, hayvan, rüzgar, su güçlerinin (doğal güçler) üretimi biçimlendirdiği görülür. Buna bağlı olarak ortaya çıkan sonuçlar da bu özelliği yansıtmaktadır.
l9. Yüzyıl, büyük bir değişim dönemidir. Avrupa ve Amerika'da 'endüstri devrimine' geçilmiştir. Bu son derece etkili olay o güne kadarki bütün ölçü ve degerleri sarsmıştır. Üretime makine gücü gibi yapay güçler katılmış ve ortaya çıkan sonuçlar bu yeni durumun izlerini taşımaya başlamışlardır.
20. Yüzyıl ise 'fabrika' üretimi dönemidir. Bütün kavramlar ve biçimler bu amaca yöneliktir. Dolayısıyla ortaya çıkan sonuçlar bu kez yeni üretim biçiminin özelliklerini yansıtmaktadırlar.
Çağdaş gelişimleri yönlendiren etkenler başlığı altında kişi ve toplum sorunları, nüfus patlaması, değişimler ve ekonomik sorunların temel doğrultuları üzerinde kısaca durulmuş ve çağdaş değişimlerin bağımlı oldugu temel kavramlar ortaya çıkarılmıştır.
Çağdaş gelişimleri olanaklı kılan etkenler başlığı altında ise, tasarımlamanın birtakım yeni yöntemlere kavuştuğu, açık, kapalı ve dinamik biçimler üzerinde durulmuş ve bu konudaki öneriler degerlendirilmiştir. Malzeme ise genel kavramlar açısından çağın temellerine oturtulmuş ve buna bağlı olarak üretim biçimlerindeki değişimlerin biçim ve kavramlara getirdiği özellikler ortaya konmuştur.
İKİNCİ BÖLÜM
İkinci bölüm, çözüm önerileri olarak düzenlenmiştir. Bugüne kadar yapılan tasarımlamalara bağlı olarak çağdaş gelişimler içindeki çözüm önerileri:
. Tamamlayıcının kendi içindeki gelişimi
. Çevre-tamamlayıcı ilişkileri
. Çevrenin bir bütün olarak kurulması
başlıkları altında ve çeşitli kurumlarca ortaya atılan somut örneklere dayatılarak kıyaslanmışlardır. Bu bölümün genel eğilimi, 'tamamlayıcının (mobilya) çevre ile ilişkileri sonucunda oluştuğu ve bu kavramın yeni biçimleri oluşturdugu görüşü' nün eleştirisidir.
SONUÇ
Sonuçta ise bütün önerilerin 'yaşama çevresine ve oturma eylemine getirdikleri', bir kıyaslama çizelgesi biçimine dönüştürülmüş ve bu çizelgeye ilişkin sorunlar ayrıca teker teker tartışılarak çağdaş durumun özetine varılmıştır.