Kitaplar< Geri dönün
İSPANYOL DEFTERİ
Yapı Kredi Yayınları, 1.basım, 1995, İstanbul (ISBN 975-363-094-8)
ORHAN PEKER
İSPANYOL DEFTERİ
Prof. Önder Küçükerman
Enis Batur
Yapı Kredi Yayınları Ltd. Şti.
Genel Yayın Yönetmeni: Enis Batur
Kapak ve Sayfa Tasarımı: Mehmet Ulusel
Fotoğraflar: Serdar Tanyeli
Renk Ayrımı ve Baskı: Ofset Yapımevi
Cilt: Bayındır Kırtasiye Ltd.
ISBN 975-363-094-8
1. Baskı, Kasım 1995
TEŞEKKÜR
Önder Küçükerman
'Bu kitabın hazırlanmasında, aile arşivindeki belge, bilgi, fotoğrafların sağlanmasında ve değerlendirilmesindeki katkı ve yardımları için, başta Orhan Peker'in ablaları Meliha Tanyeli ve Mualla Sumru olmak üzere, yakın akrabaları Nezahat Bekaroğlu, İlhan Başman, Nüzhet Hamdioğlu, Elvan Peker, Rasin Peker, Yavuz ve Serdar Tanyeli, Semih Bekaroğlu, Yüksel Alıcı, Nazlı Tosunoğlu ve Zeynep Beken'e teşekkür ederim. Ayrıca 1994 yılında yayımlanan Ressam Orhan Peker kitabından yararlanmama izin veren Milli Reasürans T.A.Ş. ile 'Orhan Peker, Cornelius'a Mektuplar' kitabından ayrıntılı olarak yararlanmama izin veren Yapı Kredi Yayınları'na teşekkür ederim.'
İÇİNDEKİLER
GİRİŞ:
ORHAN PEKER VE İSPANYOL DEFTERİ
Önder Küçükerman, 8
I. BÖLÜM:
I927- I942: SANATÇI BİR AİLE VE ORHAN PEKER
Altıncı çocuk Orhan, 11. İlkokulda şakacı Orhan, 11. Bu çocuk ressam olacak, 12. Almanya'dan gelen enişte, müzik ve Almanca 12. Bıldırcın sepetleri başında, 13. En yakın çocukluk arkadaşından anılar, 13. Siyah-beyaz sinema filmleri, 15. Soğuksu'da fındık öyküleri, 15. İkinci Dünya Savaşı yılları, 17. Orhan'ın siyah-beyaz kuzuları, 17. Ailenin sanata eğiliminin en önemli desteği: 'Kitabi Hamdi Efendi'nin mağazası, 17.
II. BÖLÜM:
I942- I959: İSTANBUL'UN SANAT ORTAMINDA
Sankt Georg ve 'resim-müzik meselesi', 20. Trabzon'da yaz tatilleri: 'Çevrede ne varsa çizilmeliydi', 20. Güzel Sanatlar Akademisi, Yüksek Resim Bölümü, 22. 'Ressam' Orhan Peker ve ilk işler, 23. Genç bir sanatçı, 23. Avrupa ile ilk tanışma, 23. Tiyatro, sanat çalışmaları ve bir sergi, 24. I 956: İlk kitap, 24.
III. BÖLÜM:
1959-I964: ANKARA YILLARI VE İSPANYA
Ankara yılları, 28. Kendi anlatımıyla Orhan Peker, 28. 1963: Ve İspanya, 29
IV. BÖLÜM:
I964- I975: BÜYÜK BAŞARILAR
1965, İspanya sonrası bir sergi, bir yorum, 36. 1966, 'Yılın Ressamı' Orhan Peker, 36. Ailedeki diğer sanatçılar, 36. İlk evlilik ve Ayvalık'la tanışma, 37. Ankara sergileri, 38. EXPO '70 Projesi Ödülü ve Japonya, 38. 1970'lerde kendi görüşleri, 39. I 973, Sorunlar 40
V. BÖLÜM:
I975- I978: ANKARA-AYVALIK-İSTANBUL VE 'SON SERGİ'
Ankara-Ayvalık-İstanbul ve ikinci evlilik, 42. 1978, İstanbul'daki son sergi, 43. 3.6.1978. Orhan Peker'den dostlara son selam: '...Siz İyi Olun be...' 45. Orhan Peker'in ardından, 46
ORHAN PEKER KRONOLOJİSİ, 47
KAYNAKLAR, 49
ORHAN PEKER SOY AĞACI, 50
GÖRÜNMEZ CİN'İN İSPANYA SEFERİ
Enis Batur, 53
İSPANYOL DEFTERİ, 63
--------------------------------------------------------------------------------
GİRİŞ
Prof. Önder Küçükerman
Dayım Orhan Peker, değişik alanlarda birçok sanatçı yetiştirmiş olan, Trabzon'lu köklü bir aileden gelmektedir.
O nedenledir ki aile ve dostları arasında, her zaman çok ayrıcalıklı bir durumda, hiç vakit kaybetmeksizin, çok sevdiği ve tek hedefı olan resim sanatının derinliklerine ilerledi. Kendisine her zaman destek olan, saygı ve sevgi duyan geniş bir çevre içinde yetişti.
'Akademi' ismini, küçük bir çocukken ilk kez Orhan dayımdan ve aile içindeki konuşmalardan duyardım. Trabzon'da Soğuksu'daki yazlık evde 'gizli dünyasının merkezi' olan ve pek az kişiyi içeri aldığı odasına girmeme, ya da geceleri piyanonun mumlarını yakıp, caz parçaları çalarken arkasındaki koltukta oturmama izin verirdi.
Yıllar sonra Akademi sınavını çok iyi bir dereceyle kazandığım zaman gerçekten sevindiğini görmüştüm. Ama resim bölümünü seçmediğim için, sanırım biraz kızmıştı. Daha sonraki yıllarda, Akademi öğrencisiyken, İstanbul'daki bir sergisinin düzenlenmesine yardım ediyordum. Dalgınlıkla bir resmini bir an yere ters koymuşum. '- Orhan dayına bu nasıl yapılır?' diye bağırmıştı. Resmini bir an için ters tutmamı bile kabul etmemişti. Öte yandan Orhan Peker, bir öncü model olarak, ailede kendinden sonra gelen bir çok kişinin de sanatçı olarak yetişmesinde etkili olmuştur.
***
Dayım Orhan Peker, 1927'de Trabzon'da doğdu, 1950'de ilk sergisini, 1978'de son sergisini açtı ve orada dostlarıyla vedalaştı.
Kendisi bir sanatçı olarak, her an çevresine ilgi duydu, tercihlerini kesin ve açık olarak yaptı. Resim, müzik, şiir, ailesi, dostları dışında hemen hiçbir şeye vakit ayırmadı. Hep önündeki hedefe koşmak için bütün gücünü 'kendine acımaksızın' kullandı. Ama verimli ve kısa sayılabilecek hayatı, onun bu aceleci tutumunda haklı olduğunu gösterir gibidir.
Orhan Peker, 1963 yılında kazandığı bir İspanya bursu ile bir yıl için İspanya'ya gidip döndüğü zaman, oradaki renkli izlenimlerini aile ve dostlarına da taşımıştı. Hepimiz İspanya'yı onun gözüyle tanıdık diyebilirim. 'İspanyol Defteri' işte bu dönemin önemli bir ürünüdür. Ve varisleri olan bizler tarafından çok özel ve önemli bir miras olarak duyarlılıkla korunmaktadır. Bu eseri büyük bir özenle yayımlayarak, sanat çevrelerine ulaşmasını sağlayan Yapı Kredi yetkililerine, aile adına teşekkür ederim.
22 Temmuz 1995, Ağaçlı